پردازش زبان طبیعی

بشر امروزه در عصر تکنولوژی زندگی می‌کند و در زمینه‌های گوناگون تکنولوژی پیشرفت زیادی کرده است.
انسان همواره به دنبال پیشرفت‌های بیشتر برای داشتن زندگی راحت تر و بهتر است.
او به این مهم دست یافته که هرچه علم و دانشش در فناوری‌های به‌ روز و ارتقای هوش مصنوعی بیشتر باشد، راحتی اش هم بیشتر می‌شود.
هوش مصنوعی واژه ای است که احتمالا معنای دقیق و درست آن را نمی‌دانید. اگر شما هم علاقمند به داشتن اطلاعات بیشتری در این زمینه هستید تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

هوش مصنوعی چیست؟

هنوز‌ هم با شنیدن این واژه خیلی از افراد به یاد ربات‌های بی احساس می‌‌افتند، که احتمالا به خاطر ذهنیتی است که، فیلم‌های تخیلی ایجاد کرده اند.
اما واقعیت با این ذهنیت متفاوت است. هوش مصنوعی در واقع همان تکنولوژی می‌باشد که توانایی تفکر دارد. نه تفکر انسانی، چیزی شبیه به آن.
در اصل هوش مصنوعی (artificial intelligence) شاخه ای از علوم رایانه می‌باشد که هدف آن ساخت ماشین‌هایی با توانایی رفع نیاز‌های انسان است.
تقریبا اکثر افراد هر روز از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند.
آن‌ها هنگامی که مطلبی را سرچ می‌کنند، در صفحات اجتماعی فعالیت می‌کنند یا از اپلیکیشن‌ها استفاده می‌کنند در حال به کارگیری هوش مصنوعی هستند.
سوال مهم این است که در این استفاده چطور یک انسان قادر به برقراری ارتباط با یک ماشین پیشرفته است؟ جواب واضح است با استفاده از پردازش زبان طبیعی.

 

پردازش زبان طبیعی (nlp) یعنی چه؟

پردازش زبان طبیعی (natural language processing) که به اختصار (nlp) خوانده می‌شود، یک فناوری نوین برای درک زبان انسانی توسط کامپیوتر است.

این علم بسیار کاربردی، یکی از شاخه‌های دانش هوش مصنوعی است، و باعث می‌شود رایانه‌ها از چگونگی استفاده بشر از زبان آگاهی پیدا کرده و بتوانند زبان و نیازمندی انسان را درک کنند.
برقراری ارتباط میان انسان و رایانه، پروسه ای دشوار است که با به کار گیری و تلفیق دانش مهندسان هوش مصنوعی، مهندسان نرم افزار و کامپیوتر همراه با زبان شناسان میسر می‌شود.
وقتی ما چیزی را بیان می‌کنیم، چه به صورت گفتاری یا نوشتاری، بیان ما حجم زیادی از اطلاعات را در خود دارد.
حال با به کار گیری پردازش زبان طبیعی، رایانه‌ها می‌توانند اطلاعات موجود در بیان ما را درک و استخراج کنند.
این علم مانند پلی میان علم داده و تکنولوژی ماشینی و تفکر و قدرت ادراک انسانی است.

تاریخچه پردازش زبان طبیعی

این علم از دهه 1950 میلادی شروع شده و هنوز‌هم در حال پیشرفت است.
آلن تورینگ با انتشار مقاله خود در سال 1950 شروع کننده این راه بود. آزمایش وی به سنجش میزان هوشمندی ماشین شهرت دارد.
بعد از آن تمرکز فعالیت‌ها بر روی ترجمه زبان توسط کامپیوتر بیشتر شد.
به عنوان نمونه، جورج‌تاون در سال 1954 میلادی آزمایشی در خصوص ترجمه ماشینی حدود 60 جمله از زبان روسی به انگلیسی را انجام داد.
در آن زمان زبان شناسان در این حوزه حضور نداشتند، اما با مشاهده میزان پیچیدگی این رشته متوجه اهمیت زبان شناسی در این علم شدند، و برای ادامه به علم زبان شناسی متوصل شدند.
آن زمان نظریه قوی در حوزه زبان شناسی وجود نداشت، اما با چاپ کتاب «ساختار‌های نحوی» اثر نوام چامسکی، گام مهمی در زمینه nlp برداشته شد.

 

کاربرد‌های nlp

پردازش زبان طبیعی کاربرد‌های زیادی در زمینه‌های گوناگون و حتی زندگی روزمره ما دارد، که در ادامه به برخی از مهمترین کاربرد‌های آن می‌پردازیم.

 

خلاصه سازی خودکار

خلاصه سازی خودکار یکی از کاربرد‌های مهم nlp است.
بخش زیادی از اطلاعات و داده‌های متنی در طیف گسترده ای از موضوعات وجود دارند و هر روز به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود.
داده‌ها و اطلاعات از بین نمی‌روند و اهمیت خود را از دست نمی‌دهند.
حال آن‌که افزایش چشمگیر این اطلاعات بیش از هر زمانی اهمیت ابزار‌های ماشینی برای پردازش و بازیابی قسمت‌های پر اهمیت تر متون را آشکار می‌سازد.
پیشرفت علم nlp باعث شده تا وقت انسان‌ها برای خلاصه سازی این متون اتلاف نشود.

علاوه بر آن خلاصه سازی ماشینی معتبر تر از خلاصه سازی انسانی است. چراکه رایانه با استفاده از الگوریتم‌های خاص هدف اصلی و جملات مهم را استخراج می‌کند.

بازیابی اطلاعات

افزایش روز افزون اطلاعات ذخیره و سازماندهی شده، اهمیت زیاد بازیابی آن‌ها را آشکار می‌کند.
امروزه حجم بی اندازه ای از اطلاعات در زمینه‌های مختلف پزشکی، جغرافیایی، کتاب‌ها، مقالات و.. به صورت متن، ویدیو، تصویر و صوت وجود دارند.
سیستم‌های اتوماتیک بازیابی اطلاعات برای کاهش سرریز داده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در بسیاری از پایگاه‌های شبکه‌های اجتماعی، وب و زیر مجموعه‌های آن‌ داده‌های ذخیره شده از ساختار مشخصی پیروی نمی‌کنند.
در چنین شرایطی سیستم ماشینی بازیابی اطلاعات نجات دهنده کاربر، برای یافتن طلاعات مورد نظرش در میان انبوهی از اطلاعات است.
جست و جو گرهایی نظیر گوگل، یاهو، بینگ و.. از پر استفاده ترین انواع سیستم‌های بازیابی اطلاعات به شمار می‌روند.

ترجمه ماشینی

ترجمه ماشینی از زیرشاخه‌های زبان شناسی محاسباتی است. همان طور که بالاتر اشاره کردم ترجمه ماشینی از اولین استفاده‌هایی بود که از nlp شد.
حتما شما هم از گوگل ترنسلیت استفاده کرده اید.
اپلیکیشن‌های گوناگونی برای این منظور ساخته شده است، که در برقراری ارتباط انسان‌ها با یکدیگر بسیار موثر بوده است.
این اپلیکیشن‌ها اغلب برای توریست‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اسکن نوری مطالب

اسکن نوری از انواع کاربرد نوشتاری پردازش زبان طبیعی است.
اسکن نوری عبارت است از تشخیص خودکار متون موجود در تصویر اسناد و تبدیل آن به متون قابل جست و جو و ویرایش توسط رایانه.
برخی اسناد هستند که ارزش و اعتبار زیادی دارند اما در تصویر از نظر وضوح و کیفیت و مقدار پیکسل، همانند تصویر یک منظره هستند.
چون فقط مجموعه ای از پیکسل‌ها هستند و وضوح نوشته‌های داخلش در تصویر اهمیتی ندارد‌.
برای استفاده از اطلاعات نوشتاری موجود در تصویر اسناد به این کاربرد پردازش زبان طبیعی به شدت نیازمند هستیم.
نرم افزار‌های اسکن نوری اطلاعات مهم نظیر ارقام، حروف و علائم را بازشناسی می‌کند و در قالب و حجم مناسب ذخیره می‌کنند.

بازشناسی گفتار

 

هدف از این کار استخراج خودکار و سیستمی متن و اطلاعات گفتاری گوینده است.
این فناوری بسیار کاربردی و مانع از اتلاف وقت انسان است.
خیلی وقت‌ها ما نیاز به متن یک گفت و گو، یا صحبت‌ها در کنفراس‌ها و …هستیم.
اما نوشتن کامل، درست و همگام با صحبت‌ها بسیار دشوار است، که با بهره گیری از این روش دیگر به سختی گذشته نیست.

دلیل اهمیت پردازش زبان طبیعی چیست؟

تا این‌جا با پردازش زبان طبیعی و برخی کاربرد‌های آن آشنا شدید.
این فناوری رایانه‌هارا قادر می‌سازد تا به روش خودشان با انسان ارتباط برقرار کرده، نیاز‌ها و خواسته‌هایش را درک و رفع کنند، و باعث توسعه روابط میان انسان و رایانه شده است.
همان طور که مشاهده کردید این رشته در بسیاری از موارد چقدر برای انسان موثر و مفید بوده است.
البته این علم هنوز به جایگاه نهایی و کامل خود نرسیده و درحال پیشرفت است.
هرچه درباره اهمیت و کاربر‌های متعدد این مبحث صحبت کنیم، باز هم مطالبی برای بیان وجود دارند، و نوشته‌های این مطلب قطره ای در دریای بی‌کران این بحث است.
پردازش زبان طبیعی رشته ای نوین، پویا و درآمد زا است.
شما می‌توانید با یادگیری آن به راحتی کسب درآمد کنید.
اگر تجربه ای از استفاده‌های حرفه یا کسب درآمد از nlp دارید در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

 

نویسنده: مهدیه حاجی‌علی